2023-09-23

Schuldgevoel en schaamte

Schuldgevoel en schaamte.
Vaak gaan ze hand in hand, zeker bij moeders. Voor een kind of partner zorgen is vaak makkelijker dan voor jezelf zorgen. Er is namelijk meer moed nodig om voor jezelf te zorgen dan voor een ander.  Je verantwoordelijkheidsgevoel en plichtsbesef kunnen je zo verhinderen om (goed) voor jezelf te zorgen. Maar ook de reacties die je krijgt van buitenaf maakt het soms dat je je gaat schamen. En dat heeft invloed op je zelfbeeld. Het kan je verdrietig maken en het geeft je een machteloos gevoel.

Angst om afgewezen te worden
Schaamte is het gevoel dat jij als persoon niet goed genoeg bent en komt vaak voort uit angst om afgewezen te worden. Dus in dit geval ben je bang dat als je aan zelfzorg doet je geen goede moeder bent. Je bent bang dat iemand uit je omgeving hier wat van vindt en daar mogelijk commentaar op heeft.

Schaamte is een gevoel en speelt zich af in jouw innerlijke wereld. Het is geen objectief feit. Bij schaamte is het goed om dingen juist wel te doen waar je eigenlijk door tegen wordt gehouden. Laten we voorop stellen dat moeder worden je leven compleet verandert. Je gezin staat nu op één, maar ook jij hebt recht op aandacht en ruimte. Het is interessant om, als het lukt, te onderzoeken welk gevoel er onder die sluier van schaamte of schuld verstopt zit. Ben je bang dat je geen goede moeder bent? Of ben je bang om dingen los te laten? Wil je liever alles zelf oplossen in plaats van om hulp te vragen?

Een goede moeder zijn
Ik kan natuurlijk wel zeggen dat het helemaal niet nodig is om je te schamen of om je schuldig te voelen, maar werkt dat?! Voor jezelf zorgen is niet egoïstisch. Wij moeders denken vaak dat we onmisbaar zijn. Is dit ook echt zo? Over het algemeen ben je een leukere moeder, vrouw, vriendin als je ook de tijd voor jezelf neemt. Dat je moeder bent, betekent niet dat je automatisch 24/7 omringd hoeft te zijn met je kind(eren). Vanuit huis heb je misschien meegekregen dat je een ‘’goede’’ moeder bent als je veel en intensief bij je kindje bent. Daardoor zijn de verwachtingen van de moeders van nu onrealistisch. Het staat dus in verband met de betekenis die onze maatschappij verleent aan ‘de goede moeder’.

Daarnaast dragen ook de opmerkingen uit jouw omgeving bij aan deze verwachtingen. Door de ‘moederschapscultus’ wordt er vaak standaard van uitgegaan dat de vrouw meer voor het kind gaat zorgen na de geboorte. Het stelt onbewust kaders van wat goed en fout moederschap is. Ook al kun je rationeel wel beargumenteren waarom jij bepaalde keuzes maakt, toch dragen deze aspecten bij aan het ontstaan van schuldgevoelens.

Is het reeël?
Schuldgevoel ontstaat als er een conflict is tussen twee gedachten. Het is goed om te weten dat schuldgevoel alleen bestaat als er sprake is van empathie. Dat is een mooie voorwaarde, voor jou als ouder. Maar daarmee is het nare gevoel nog niet opgelost.  Want hoe zorg je nu dat je er minder last van hebt?

Check bij jezelf of het schaamte en schuldgevoel reëel is.  In het overgrote deel van de gevallen is dit niet het geval. Het is belangrijk om de realiteit voor ogen te houden. Kan ook iemand anders de zorg op zich nemen zodat jij tijd hebt voor jezelf? Wees mild voor jezelf. Erken dat de situatie lastig is. Druk deze gevoelens niet weg, maar merk op dat je er moeite mee hebt, en dit is oké.

Zorgzorg als moeder: waar wordt jíj gelukkig van?
Gun jezelf die vrijheid en stel jezelf de vraag: waar worden ik en mijn gezin gelukkig van? Is het lastig om deze vraag te beantwoorden? Als vrouwencoach zie ik regelmatig moeders die worstelen met het zorgen voor zichzelf. Niet omdat het ze fysiek niet lukt, maar vanwege de schaamte en het schuldgevoel. Ze raken steeds verder verwijderd van zichzelf. Ze weten niet wat ze leuk vinden. Ze proberen alle ballen hoog te houden en zijn aan het overleven in plaats van leven.